داستان آخرین آسانسورهای دستی در شیکاگو با جذابیتی کلاسیک!

آخرین آسانسور دستی شهر شیکاگو، سنتی فراموش‌شده را همچنان زنده نگه داشته است!

شاید برای شما هم جالب باشد که؛ در آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی در دهه‌های گذشته، وجود زیرسیگاری در داخل آسانسور چیز عجیبی نبود! چرا که مردم آزادانه در فضاهای عمومی سیگار می‌کشیدند؛ و حالا دیگر وجود این وسیله در آسانسورها منسوخ شده است.  اما باور بر این است که آسانسورهای دستی شرکت Otis همان آسانسورهای اولیه ساختمان "فاین آرتس بیلدینگ" در خیابان ساوت میشیگان هستند؛ که قدمتشان به سال ۱۸۹۸ بازمی‌گردد.

جیکوب هاروی، مدیر هنری تئاتر این ساختمان، درباره جذابیت این آسانسورها با اپراتور انسانی نظری جالب و قابل تامل دارد: « چیزی که واقعاً خاص و چشمگیر است، ارتباط انسانی‌ای‌ست که با این آسانسورها شکل می‌گیرد. اپراتورهای آسانسور، بخشی از روح و جامعه‌ی زنده‌ی این ساختمان هستند، چون با همه ساکنان ساختمان رابطه‌ای نزدیک و صمیمی دارند.»

تاریخچه آسانسورهای دستی

آسانسورهای دستی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم وارد ساختمان‌ها شدند؛ زمانی که تکنولوژی هنوز به سطح خودکارسازی امروز نرسیده بود. این آسانسورها معمولاً با کمک یک اپراتور انسانی کار می‌کردند؛ که مسئول بالا و پایین بردن کابین، توقف دقیق در طبقات و باز و بسته کردن درها بود. شرکت‌هایی مانند Otis از اولین تولیدکنندگان این سیستم‌ها بودند و آن‌ها را در ساختمان‌های تجاری، هتل‌ها و مراکز هنری نصب کردند.

در گذشته، اپراتور آسانسور شغل بسیار مهمی به‌حساب می‌آمد. آن‌ها نه تنها مسئول عملکرد دقیق و ایمن آسانسور بودند، بلکه در بسیاری از ساختمان‌ها بخشی از فضای اجتماعی و چهره‌ی آشنا برای ساکنان یا کارکنان محسوب می‌شدند. اپراتورها با دقت اهرم‌ها را کنترل می‌کردند تا کابین در محل مناسب توقف کند و حتی گاهی اطلاعاتی درباره طبقات مختلف یا خدمات ساختمان ارائه می‌دادند.

با پیشرفت تکنولوژی در نیمه دوم قرن بیستم، آسانسورهای تمام‌اتوماتیک جایگزین نسخه‌های دستی شدند. سیستم‌های دکمه‌ای، موتورهای دقیق‌تر و درهای خودکار باعث شدند دیگر نیازی به اپراتور انسانی نباشد. با این حال، برخی ساختمان‌های تاریخی مانند "فاین آرتس بیلدینگ"  در شیکاگو هنوز آسانسورهای دستی را حفظ کرده‌اند تا هم فضای نوستالژیک را زنده نگه دارند و هم تجربه‌ای خاص برای بازدیدکنندگان فراهم کنند.

آسانسورها و اپراتورهای انسانی ساختمان فاین آرتس بیلدینگ شیکاگو

با اینکه اپراتورهای آسانسور به بخشی جدانشدنی از پرسنل این ساختمان تبدیل شده‌اند؛ و تجربه حضور در تئاتر را خاص‌تر کرده‌اند. در سال ۲۰۲۳ اعلام شد که قرار است آسانسورهای دستی ساختمان، جای خود را به مدل‌های مدرن‌تر بدهند.

«هاروی مدیر هنری تئاتر» توضیح می‌دهد که نه‌تنها هزینه نگهداری این آسانسورهای قدیمی بسیار بالا رفته؛ بلکه تنها تعمیرکار متخصصی که هنوز این مدل‌ها را سرویس می‌کند، در آستانه بازنشستگی است! قرار بود آسانسورهای جدید تا میانه سال ۲۰۲۵ جایگزین شوند؛ اما به دلیل تأخیرها، آسانسورهای دستی تا پایان سال ۲۰۲۶ همچنان فعال خواهند بود.

با این حال، هاروی از این تغییر ناراحت است؛ و در ادامه بخشی از مصاحبه و گفتگوی او درباره این آسانسورهای دستی را می خوانیم:

«با همه بالا و پایین‌هایی که این آسانسورها دارند، وقتی داخل ساختمان فاین آرتس هستی، نباید عجله رفتن به جایی رو داشته باشی؛ چون اینجا همه چیز با آرامش خودش پیش می‌ره! اما توی همین کندی یه حس جادویی نهفته‌ست. وقتی کنار آسانسور می‌شینم و صدای حرکتش رو می‌شنوم، انگار یک نوع موسیقی خاصی توش هست. اون صدای چرخ‌دنده‌ها و انرژی مکانیکی‌ای که لازمه برای حرکت، دیگه این روزها دیده نمی‌شه. برای همین، گاهی خوبه چیزی از گذشته رو به‌یاد بیاری.»

آسانسور و اپراتور قدیمی که بخشی از ساختمان فاین آرتس شده اند!

ساختمان «فاین آرتس» در شیکاگو، نه‌تنها به‌خاطر معماری تاریخی و هنرمندان ساکن در آن شناخته می‌شود؛ بلکه به‌عنوان آخرین مکان در این شهر است که هنوز از آسانسورهای دستی با اپراتور انسانی استفاده می‌کند. این آسانسورها از سال ۱۸۹۸ در این ساختمان فعال بوده‌اند و به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی آن محسوب می‌شوند.

یکی از اپراتورهای برجسته این آسانسورها، «واچلاو کالاتا» است که بیش از ۳۰ سال در این ساختمان فعالیت کرده و به چهره‌ای آشنا برای ساکنان و بازدیدکنندگان تبدیل شده است. او هر روز صبح، برای خوش‌شانسی، بینی برنزی تندیس «تامی دورکین»—اپراتور افسانه‌ای آسانسور شماره یک که از دهه ۱۹۵۰ تا ۲۰۱۰ در این ساختمان کار می‌کرد—را لمس می‌کند.

با این حال، به‌دلیل دشواری در تامین قطعات آسانسور و بازنشستگی تعمیرکاران متخصص، تصمیم گرفته شده است که این آسانسورها تا پایان سال ۲۰۲۶ با مدل‌های مدرن جایگزین شوند. اگرچه این تغییر برای بهبود کارایی است، اما بسیاری از ساکنان و بازدیدکنندگان برای از دست دادن این تجربه منحصربه‌فرد و تعامل انسانی افسوس می‌خورند.

سخن پایانی

در پایان، آسانسورهای دستی ساختمان فاین آرتس در شیکاگو، فراتر از یک وسیله حمل‌ونقل ساده، نمادی از ارتباط انسانی، تاریخ زنده و هنر مکانیکی هستند. با اینکه این آسانسورها به‌زودی جای خود را به مدل‌های مدرن‌تر می‌دهند، اما خاطره صدای چرخ‌دنده‌ها و تعامل گرم اپراتورها با ساکنان، برای همیشه در ذهن علاقه‌مندان به میراث شهری باقی خواهد ماند. این تغییر نه‌تنها پایان یک دوره است، بلکه یادآور اهمیت حفظ و گرامی‌داشت گذشته در دل پیشرفت‌های فناوری است.

منبع: elevatorworld